آيدا شاملو؛ يكي از سرپرستان آثار زندهياد احمد شاملو از وضعيت نشر آثار همسرش گفت و از ناشراني كه سرخود؛ دست به انتشار مطالبي به اسم شاملو ميزنند، گلايه كرد. ایلنا: آيدا معتقد است آنچه باعث شده نام احمد شاملو حتي در ميان نسلهاي جديدي كه او را نديدهاند، ماندگار بماند؛ صداقت و احتراميست كه اين شاعر نامي براي مردم قائل بوده است. آيداسركيسيان در اينباره با خبرنگار ايلنا گفتگويي كوتاه داشت. * خانم شاملو! میزان رضایت شما بهعنوان سرپرست آثار احمد شاملو از عملکرد ناشران چهاندازه است. آیا از آنها راضی هستید؟ _ خوشبختانه بله! باید بگویم؛ ناشرهایی که قرارداد انتشار آثار شاملو با آنها بسته شدهاست –سالها پیش و در زمان حیاتش- کارشان را به خوبی و به درستی انجام میدهند اما هراز گاهی باخبر میشویم که برخی از ناشران مجموعهها و کتابهایی را به اسم شاملو منتشر میکنند که خود ما بعضا از آنها بیاطلاعیم! * منظورتان کتابی است که اخیرا تحت عنوان منتشر نشدههای شاملو به چاپ رسیده و واکنش موسسهی الف. بامداد را نیز به همراه داشته است؟ _ هم آن کتاب و هم کتابهای دیگری که درقالب گزیده شعر منتشر میشوند! متاسفانه برخی از ناشران با پشت سر هم ردیف کردن مطالبی که در سالهای دور از شاملو در نشریات مختلف به چاپ رسیدهاست، ادعای انتشار منتشر نشدههای او را دارند. درحالیکه خود در کتابهاشان منبع انتشار اولیه را درج نمیکنند، پس این ادعا نمیتواند صحت داشته باشد زیرا وقتی شعری پیش از این در مجلهای منتشر شده، دیگر نمیتوان گفت منتشر نشده است. از این حیث از ناشرانی که بدون هماهنگی با ما دست به انتشار چنین کتابها و گزیده شعرهایی میزنند، گلهمندم! * كار کتاب کوچه، بالاخره کار به کجا رسید؟ جلد دوازدهم این دایرهالمعارف چه سرنوشتی خواهد داشت؟ _ مدتهاست که درگیر آمادهسازی آن هستیم. البته دلایلی وجود داشت که باعث شد کمی کار به درازا کشیده شود؛ همانطور که میدانید در ابتدا قصد داشتیم با پیگیری ارجاعهایی که شاملو در فیشهایش به آن اشاره کرده اما مجال درج آنها به طور کامل مهیا نشده بود، مطالب را با ذکر منابع تکمیل کنیم. اما در ادامه به این نتیجه رسیدیم که یکدستی کار ممکن است از بین برود و از اصالت اثر کاسته شود. به همین دلیل بهتر دیدیم که دستنوشتههای شاملو را بدون اضافات تکمیلی برای انتشار آماده کنیم. به همین خاطر مراحل کار؛ کمی طولانی شد. با این حساب فکر میکنم جلد دوازدهم کتاب کوچه در سال آینده برای انتشارآماده باشد. * و بعداز جلد دوازدهم، کار به چه شکلی ادامه پیدا خواهد کرد؟ آیا همچنان فیشهایی برای انتشار باقی خواهند ماند؟ _ بله! قطعا روند انتشار کتاب کوچه در آینده نیز ادامه خواهد داشت. البته باید دید در آینده و با مشورتهایی که با ورثه و موسسهی الف.بامداد انجام خواهد شد، تصمیمات پیرامون روند پیگیری نشر این دایرهالمعارف چگونه اتخاذ میشنود. خوشبختانه موسسه از چندی پیش فعالیت خود را به صورت رسمی و با مجوز دنبال میکند و در ادامهی راه هم نقش قابل توجهی در پیگیری نشر آثار شاملو خواهد داشت. * مدتی قبل تصمیم داشتید پروژهی دیجیتالایز کتاب کوچه را به سرانجام برسانید. همچنین گفته بودید قرار است نرمافزاری تعبیه شود تا تمام ایرانیان-از هر قوم و با هر زبانی- بتوانند دانستههای زبانی خود را به صورت آنلاین، به بانک اطلاعاتی کتاب کوچه بیافزایند. این پروژه به کجا رسید؟ _ بله! این یکی از برنامههاییست که در موسسه دنبال میشود اما واقعیت این است که این پروژه، بسیار وسیع و گسترده است و نمیتوان انتظار داشت خیلی زود میسر شود. آنچنانکه عملیاتی کردن این طرح، نیازمند همکاریهای فراوانی ازسوی متخصصان و کارشناسان در حوزههاي مختلف است. کارشناسان باید توانایی تجزیه و تحلیل مطالبی که توسط مردم به دایرهالمعارف پیشنهاد میشود را داشته باشند. بنابر این باید در انتخاب و دعوت به همکاریها تحقیق و تعمق شود. از طرفی ساخت چنین نرمافزاری نیز نیازمند همکاری کارشناسان فنی میباشد. اما به هر تقدیر همانطور که گفتم این طرح در دست مطالعه و پیگیریست. ولی مساله این است که فراهم کردن چنین بستری و آمادهسازی و به خدمت گرفتن کارشناسان موردنیاز، هزینهبر است و به بودجههای قابل توجهی نیاز دارد. به هرحال امیدوارم موسسه بتواند از پس این کار که یکی از آرزوهای شاملو نیز بود، برآید و در آینده مراحل دیجیتالایز کتاب کوچه با موفقیت انجام شود. * از وضعیت آثار صوتی احمد شاملو خبری دارید؟ آیا میزان و نحوهی توزیع آلبومهای موجود، جوابگوی علاقهی مخاطبان هست؟ _ راستش را بخواهید، ما چندان در روند توزیع کاستهای صوتی دخالتی نداریم. همان قراردادی که در زمان حیات شاملو بسته شد، همچنان دایر است. ناشر آثار صوتی در گذشته آثار را درقالب نوارهای کاست منتشر میکرد اما از چند سال پیش، قرار بود عملیاتی جهت شفافسازی صداها صورت بگیرد و در ادامه نیز شاهد انتشار این آلبومها درقالب سیدی بودهایم و تا آنجایی که اطلاع دارم مشکلی در انتشارآنها نبوده است. اگر هم روزگاری قرار باشد تغییری در روند انتشار آنها صورت بگیرد، باید ورثه قرارداد خود را با ناشر تغییر دهند. * یعنی شما هیچ دخالتی در تمدید یا تغییر قراردادها ندارید؟ _ مطلقا خیر! من تا به امروز به خود این حق را ندادهام که قراردادهایی که خود شاملو با ناشران بسته است را تغییر دهم و یا قرارداد تازهای ببندم. موسسه نیز هیچ مسوولیتی در اینباره ندارد و تنها ورثه هستند که در این مورد تصمیم گیرنده خواهند بود. * سالهاست که آثار کودک شاملو، منتشر نمیشوند. سرنوشت این آثار که کودکان دیروز از آنها خاطرهها دارند، چه میشود؟ _ متاسفانه همانطور که شما میگویید سالهاست که انتشار این آثار میسر نشده. به جز یکی دو اثر که نشر نظر آنها را مدتها قبل به چاپ رساند، الباقی همانطور چاپ نشده باقی ماندهاند. ما همچنان به تلاش خود ادامه میدهیم تا این آثار در دسترس بچههای این مملکت قرار گیرد. خصوصا اینکه بچههای این نسلها، به مراتب باهوشتر شدهاند و میتوانند با خواندن داستانهای شاملو، بهره فراوان ببرند. * از خانه موزه چه خبر؟ آیا میراث شاملو بار دیگر یکپارچه خواهد شد؟ _ راستش نمیدانم. باید تلاش کرد. ما همچنان خواستار این اتفاق هستیم اما باید دید مذاکرات با ورثه به کجا میانجامد. * خانم شاملو! واقعیت این است که شاملو به جز جایگاهی که در میان نسل من و نسلهای قبل دارد، در میان نسلها جدید نیز بسیار مورد توجه و علاقه است. به نظر شما راز این ماندگاری و محبوبیت شاملو در چیست؟ _ فکر میکنم در صداقت و احترامیست که شاملو برای مردم مملکتش قائل بود. این احترام و علاقه متقابلا ازسوی مردم نیز به شاملو وجود داشته و دارد. * چندي پيش مصادف بود با شصت و دومين زادروز شاملو. شما هرسال اين روز را گرامي داشتهايد. در اين باره اگر حرفي ناگفته مانده؛ بفرماييد! _ من افتخار میکنم که سالهای سال؛ زیر سایهی شاملو زندگی کردهام و خوشحالم که میتوانم هر سال به یادش تولد بگیرم. به اعتقاد من تولد این عزیزان، به مثابهی هدیههاییست که خداوند به ما داده تا به کمک آنها زیباییهای جهان را کاملتر ببینیم و از آنها لذت ببریم. من؛ تولد شاملو را به شما و همهی مردم فارسی زبان تبریک میگویم و امیدوارم همواره این زادروزها از سوی مردم؛ گرامی داشته شود. گفتگو: هادي حسينينژاد
نظرات